àéï áðîöà ãáøéí øáéí àùø "çåááé öéåï" éëåìéí ìäùëéì î"î÷ò÷òé-öéåï" áéîéðå. àê ìîöòø, ÷ééí ðåùà àçã àùø òìéå ðéúï ìåîø "îëì îìîãé äùëìúé". î÷ò÷òé-öéåï àå áúéåâí äðëåï: öáø àðùé äùîàì äøãé÷ìé äôåñè-öéåðé, ìîãå áù÷éãä àú äñã÷éí ä÷ééîéí áîùèø äãîå÷øèé
19 ãöîáø 2011
ìà áëåç ëé àí áøåç
äéä úîéã öåã÷ àê âí çëí.
àéï áðîöà ãáøéí øáéí àùø "çåááé öéåï" éëåìéí ìäùëéì î"î÷ò÷òé-öéåï" áéîéðå. àê ìîöòø, ÷ééí ðåùà àçã àùø òìéå ðéúï ìåîø "îëì îìîãé äùëìúé". î÷ò÷òé-öéåï àå áúéåâí äðëåï: öáø àðùé äùîàì äøãé÷ìé äôåñè-öéåðé, ìîãå áù÷éãä àú äñã÷éí ä÷ééîéí áîùèø äãîå÷øèé åáôøè áãîå÷øèéä äéùøàìéú äîçåøøú ëâáéðä ùååöøéú îéåùðú åîðöìéí æàú ì÷éãåí îèøåúéäí äàðèé-éäåãéåú, öéåðéåú åãîå÷øèéåú. ãäééðå, äììå îðöìéí àú çåìùúä ùì äãåîå÷øèéä òì îðú ì÷ò÷òä îáôðéí ìùí äùâú ùìéèä áäùúîùí áëìéí äãîå÷øèéí äçå÷ééí.
îôàú ùäîùèø äãîå÷øèé îòìä òì ðñ àú æëåéåú äôøè åèåá ùëê, äøé ëé áôï äùðé äùìéìé ùìå éëåì äéðå ìäååú çøá ôéôéåú ëðâã òöîå. òì ëê ëáø ðàîø åðéëúá øáåú áèåøéðå áòáø.
äîéòåè ëåôä ãòúå òì äøåá -
ðæëéø àú ëôééú "ùìèåï äçå÷" òì "ùéìèåï äòí", æå äññîà äáàä ìçîåñ àú äùìèåï äãîå÷øèé îéãé äøåá åìäâéùå ëôøé äéìåìéí ìéãé äîéòåï ìîòï éùìåè òì äøåá. åäúøåõ äàåìèéîèéáé? "äøåá äãîå÷øèé ðåòã ìäâï òì æëåéåú äîéòåè". ðëåï, ðäãø, áãéå÷ ëê, àê ìà ðàîø áëì î÷åí ùäåà ù"äøåá ðåòã ìäâï òì æëåéåú äîéòåè ìîòï éåëì äîéòåè ìùìåè òì äøåá". ìà ðàîø ëï åëì áø ãòú îáéï àú äôéøëä áëê. ðæëéø àú äçãéøä äñøèðéú-ñéîáéåèéú ùì àðùé ùîàì øãé÷ìé ìëì ôéðä áä àéðå ðàìõ ìäáçø àìà éëåì ìäëúéá àú äáåçøéí äðéáçøéí ëåìí àðùé ùìåîå, áàååú ðôùå åäãåâîàåú îîù ìðâã òéðéðå: äú÷ùåøú, îòøëú äîùôè, ôø÷ìéèåú äîãéðä, áéú äîùôè äòìéåï, äà÷ãîéä äéùøàìéú åëãåîä.
ìöòøðå øáéí îäàæøçéí àéðí îáéðéí òì îä ëöò÷úä. àæøç àùø àéï ìå ùéç åùéâ òí äçå÷ åòðéðé îãéðéåú, éäãåú, öéåðåú åùìîåú äòí åäàøõ àéðí èåøãéí îðåçúå äéðå øçå÷ ú"÷ ôøñä îã÷åéåú äùåìè åäùìèåï. ìâáé ãéãå ãé ëé áçø áîôìâä ëìááå äðîöàú á÷åàìéöéä àå áàåôåæéöéä åáëê úí åðéùìí ñéôåø îùéìåú äùìèåï òáåøå. ìà ëï äãáø òáåø çåááé öéåï (àå î÷ò÷òé öéåï ìùí àåúå òðéï), òáåøí ðåùàéí àìå äéðí áøåîå åáçùéáåúå ùì òåìí åøàåé ùëê.
ìèòîí ùì "î÷ò÷òé-öéåï, ëì îå÷ã ùìèåðé àùø äöéáåø äéðå ðåëç ôñéáé åàéðå éëåì ìäùôéò òì äðòùä ùí äéðå ëùø ìäùúìèåú ñéîáéåèéú. ìùí ëê äí îâééñéí ìöéãí úåàðåú àîåøôéåú, çñøåú áñéñ àîú àê àåðéáøñìéåú áèéáï, ñéñîàåú øèåøéåú, ùàéðï ðéúðåú àå ÷ùåú ìäôøëä àùø äôëå åîäååú ðù÷ ðëìåìé áéãé ðåëìéí ôåìéèéí, ùøìèðéí åîâìâìé òéðéí, ëðâã äàåëìåñéä äëììéú ëâåï: "çåôù äòéúåðåú", "æëåú äöéáåø ìãòú", "ùìèåï äçå÷", "æëåéåú àæøç" åëãåîä, äîùîùåú çåã äçðéú áéãé îéòåè úàáé äùìèú àéãàåìåâéä çã àâ'ðãúéú òìéðå òì îðú ìñúåí ôéåú îúðâãéí. àú äàéæåï äãîå÷øèé äí îáëøéí ìáøåù ááåæ, æå äéà äàáï äìåçöú ìäí áðòìí.
ùèçé éù"ò - ååà÷åí ùéìèåðé
àðå áèåøéí àìå ëáø äöáòðå áòáø òì äëùì äîåáðä áðéäåì äùèç äúôåñ áéù"ò òì éãé öä"ì äîäååä ëòéï îåáìòú, "îòøá ôøåò", ááçéðú ëì ãàìéí âáø îôàú ùäçå÷ äéùøàìé àéðå éùéí ìâáé ääúéùáåú äéäåãéú ùí áòåã äçå÷ äúåøëé îúôåââ ìàéèå ùí áëéååï áéìúé áøåø áéãé äáâ"ö. îùøã äáéèçåï, äîðäì äàæøçé åîô÷ãé äôé÷åãéí åäàåâãåú ùí îúðäìéí áùèç áðåñê çåðèåú âðøìéí åàãîéøìéí áøôåáìé÷åú áððåú îîøëæ àîøé÷ä. ùí áîøëæ àîøé÷ä âåøîú äúðäìåú ãé÷èèåøéú ò÷åîä æå ìàé ù÷è îúîùê åìîäôëåú úãéøåú åëàï àöìðå äùèç øåçù åâåòù îàåúï äñéáåú.
ìôðé ëîçöéú äùðä ëàùø âáøå ÷åìåú äáé÷åøú ëðâã äúðäìåúå áîòùä ùì îô÷ã àåâãú éù"ò äéåöà ðéöï àìåï ðâã äîúéùáéí áòåã ùîòåãã äôøåú çå÷ áîçãì, îäöã äôìùúéðé ðçìõ àäåã áø÷ ìäâðúå ùì àìåï áàìå äãáøéí "îô÷ã äàåâãä ôåòì áùèç ìôé îéèá äáðúå åàðé ñåîê òìéå áëê". îä ôéøåù "ôåòì ìôé îéèá äáðúå?" àéï áðéîöà çå÷, äðçéåú åú÷ðåú äãøâ äîãéðé? îàîúé ÷öéï öä"ì ùéù ìå îåùâ, äáðä åäëùøä áðéäåì àåëìåñéä àæøçéú ëì"çîåø áîø÷ ôéøåú" éëåì ìôòåì ëøàåú òéðéå. äéåí ðéöï äåà äîçæé÷ áàéãàåìåâéä ôåñè-öéåðéú åìëï îúðëì ìîúéùáéí. îçø éâéò àçø, àåäã îúéùáéí àùø éúîåê áäí âí áòðéðéí ùðåééí áîçìå÷ú. àðå ëòí øéáåðé àéððå éëåìéí ìäøùåú ìòöîðå äúðäìåú ùìèåðéú ùì ëì ÷öéï "äéùø áòéðéå éòùä", "ìôé äáðúå" åëãåîä. æä äéðå îøùí áãå÷ ìàðøëéä åàëï, áãéå÷ æä àùø ÷éáìðå. àéï ôìà àéôä ëé äúðäìåúå äáéìúé î÷öåòéú äìòåîúéú ôåìéèéú àðèé-äúéùáåúéú, ôåøòú äçå÷ ùì ðéöï àìåï ÷ðúä ìä îúðâãéí åùåèîéí åëé äëéöã ìà?
ëàùø "äçå÷" äöä"ìé (éù çéä ëæå?), áùèçé éù"ò äéðå ñì÷èéáé, ðàëó áçåîøä òì äéäåãéí åðæøä ìøåç áàùø ìôìùúéðéí (ìîòè ôòåìåú àðèé-èøåø ôìùúéðé àùø âí äï áàëéôä îøáéú ùì äîùèøä äôìùúéðéú), äøé äúðäìåú öä"ì áøàùåú àäåã áø÷ ùðéëñ ("çîàñ") ìòöîå àú äùìèåï äáìòãé áéù"ò, äéà äéà ôøéòú äçå÷ øàù åøàùåï åäéà äâåøîú ìäú÷åîîåú ùåìéí ÷éöåðéí ëðâã æàú. åëé àôùø àçøú? áùèçé éù"ò ÷ééîú àçéæú òéðéí ùì "ùìèåï çå÷" îòùéú àéï ùìèåï åàéï çå÷, ëì ÷öéï åéåòöå äîùôèé (çðéê àçú î"òîåúåú âåìãñèåï" åáðåúéä), äéùø áòéðéå éòùä. àìåó äôé÷åã äåà áîòîã ùìéè àáñåìåèé ãé÷èèåøé åîô÷ã àåâãú éù"ò äåà ñâðå åäîåöéà ìôåòì (îîìà äô÷åãåú....). îòùéú îîùìú éùøàì àéðä ùåìèú áùèç åðéæåðä îãéååçéí îèòéí àå îñåìôéí (îùåãøâéí ìîèä) ùì ðöéâä ùí äåà àäåã áø÷. åëê, îä ìðå ëé ðìéï òì ä÷éöåðéí, äøé àðå îåøéí ìäí àú äãøê áäúðäìåúðå.
àéï äöã÷ä ìôâéòú àæøçéí áöä"ì -
ìîøåú äðàîø ìòéì àéï ìäöãé÷ àú ðéñéåðåú äôâéòä áçééìé öä"ì òì éãé "÷áåöú úâ äîçéø" ëîå âí äàðøëéñèéí, äùîàì-÷éöåðéí ôåøòé äçå÷ . âí àí çåùáéí, åðéøàä ëé öåã÷éí àìå äçùéí àé ðçú øá îäúðäìåú ôåìéèéú áòìéì ùì ÷öéðé öä"ì áëéøéí áùèçé éù"ò, òãééï éù ìñôåâ, ìäåöéà àú öä"ì îäååéëåç äôåìéèé åáååãàé ùìà ìôâåò áçééìéå. äèéôåì áôåìéèøå÷éí ðåñç öä"ì çééá ìáåà îäãøâ äôåìéèé àå áàîöòéí ôåìéèéí åîùôèéí åáäçìè ìà àîöòé àìéîåú ôéæéú. âí àí àäåã (äôéøåîï äôåìéèé) áø÷ îúò÷ù ìäùúîù áöä"ì ëîðåó ôåìéèé ìîéìåé âçîåúéå äôåìéèéåú äàéùéåú äøé àì ìîúéùáéí ìøãú ìøîúå äàðèé-îîìëúéú, äôìâðéú, äúåòìúéú-àéùéú. äèéôåì áòðéðå åãøëå áäèéä äôåìéèéú ùì ÷öéðéí áëéøéí áöä"ì, çééá ìáåà îäîòøëú äôåìéèéú åîîðä áìáã. äôâéòä äîëååðú îöã àæøçéí áöä"ì äéðä äèôìåú ìçìùéí. öä"ì, îòöí äååéúå äéðå àøâåï äîéåòã åîàåîï ììçéîä åìëï äéðå çñø àåðéí éçñéú áàùø ìúâåáåúéå ëðâã àæøçéí åàì ìàæøçéðå ìðöì æàú. ôâéòä áöä"ì äéà ðéñåø äòðó ùëåìðå ùåëðéí òìéå.
åáäîùê ìðàîø, äéëï äééðå ëåìðå îùê ùðéí åòã òöí äéåí äæä áòåã äàðøëéñèéí îäùîàì äøãé÷ìé, ôåëòéí åôåöòéí áòùøåú çééìé öä"ì áàæåøé äçéëåê ááéìòéï, ðéòéìéï åùëåðú ùîòåï äöãé÷? ôúàåí äúòåøøðå àå ìôúò òåøøðå áéãé ú÷ùåøú ùåèîú îúéùáéí äîøãéîä àåúðå áàùø ìàðùé-ùìåîä àê îùúìçú ììà øñï áùðåàé ðôùä. îãåò æä äôâéòä äîúîùëú áöä"ì áéãé äøãé÷ìéí åäàðøëéñèéí äùîàìðéí, äöáéòåú, öáéòåúðå ùìðå ùì äîúçñãéí áðéðå, àéðä èåøãú îðåçúðå?
éù ìäçéì ôìåøìéæí áú÷ùåøú - áèåá àí áøò -
ä-øàéä ëé ùø äú÷ùåøú ëçìåï öã÷ áãáøéå åéù ìàæï åìøòðï àú ùåøåú àðùé äú÷ùåøú áîâååï äôåìéèé äøååç áöéáåø ðéöá îîù ìðâã òéðéðå. îùê ùðéí äöðéòä òã äòìéîä äú÷ùåøú ìîöòø ëìéì àú àøåòé äàìéîåú ùì äùîàì äøãé÷ìé åëàùø ãååç, ãéååçä áìùåï øôä òã àåäãú àåãåú äîúôøòéí äàðøëéñèéí îùîàì. äú÷ùåøú ùèôä àú îåçðå ìäàîéï ëé äùã ìà ðåøà ëì ëê.
ãåâîà ðàä î"àåìôï ùéùé" äàçøåï ùì òøåõ-2, 16 ãöîáø 2011. ëì äðåëçéí, ùîàìðéí ÷éöåðéí ìîäãøéï ëãåâîú éàéø ìôéã, åàáøîåáéõ' ("äîòå÷í"- úåëå ëáøå), äúçîîå ìàåøä ùì îãåøú äîùèîä. äììå äúçøå áðéäí òì äëôùú äîúéùáéí - àéæåï ú÷ùåøúé? ðå, àì úöçé÷å àåúí, áéèðí ëåàáú ëàùø äí öåç÷éí. ëàùø äòéøå úåê äùéãåø ìøåðé ãðéàì äëúá äöáàé àùø äôê ìôåìéèøå÷ ðìòâ ìòú æé÷ðä, ëé ëîàä åéåúø çééìé öä"ì ðéôöòå òã ëä áæéøú äòéîåúéí ááéìòéï, ðéòìéï åùëåðú ùîòåï äöãé÷ áéãé ùîàìðéí øãé÷ìéí, ðçø äàååéì äîùøéù äìæä ðçøú áéèåì, ðôðó áéãå áìòâ àú äîòéø åäîùéê áäëôùú îúéùáéí æãåðéú ëàéìå åìà ðàîø ãáø. åæä äéðå äëúá äöáàé ùì òøåõ-2 , ëãé áéæéåï å÷öó. äçøä åäçæé÷ àçøéå äîúëðä "òéúåðàé", ôìåðé éàéø ìôéã àùø äéæä ÷öó-àøñ ôéâåìéí, ôðéå øåèèåú-ñîå÷åú, òåø÷éå úôåçéí, âøåðå ðéçø, úñøå÷ú äâ'ì îúðåôôú áøåç äùéðàä äáåòøú ëðâã äîúéùáéí. æä äéä îåôò äùðàä äéåîé äàåøååìéàðé (1984) ìëì ôøèéå åãé÷ãå÷éå.
àøåòé äùáåòåú äàçøåðéí åîñò ääú÷ôä äîúåæîø äîâéò îöã î÷ò÷òé öéåï ëâåï: îøáéú äú÷ùåøú äëúåáä åäîùåãøú, àðùé "ùéìèåï äçå÷", âðøìéí, àãîéøìéí åðùéàéí àùø áéãí âéìéåðåú äòéúåðéí åäî÷øåôåðéí åäí äîëúéáéí ìëï àú ñãø äéåí äöéáåøé, äîäååä îñò ìùí ãä-äåîðéæöéä, ãä-ìâéèéîöéä ùì öéáåø çåááé öéåï òì îðú ìñúåí ôéåúéäí åìçééáí ì÷áì áäëðòä àú úëúéáé äîéòåè, äôê ìçæéåï "î÷àøúéñèé".
ôòéìåú ôåìéèéú àéðèðñéáéú áî÷åí àìéîåú -
öéáåø çåááé öéåï îùç÷ ìéãé î÷ò÷òéå. äåà îôåöì, ðúåï ìååéëåçéí ôðéîééí, îöèåãã, îôðä î÷åîå ììà ÷øá ìàðùé ùîàì øãé÷ìé òì çùáåï çåááé öéåï àåèðèéí òì îðú ìäúðçîã ìàåúí áæåééí àùø äúðäìåú æå îòöéîä àú úàáåðí ìçîåñ æëåéåú éúø ðåñôåú.
òì öéáåø çåááé öéåï åáôøè îúéùáé éù"ò àùø ëðâãí áôøè îëååï îñò ääëôùä ùì î÷ò÷òé öéåï, ìäáéï ëé áòåìîðå ùåøã ääåà ùáøåîà äéðå ëøåîàé. òìéäí ìôòåì ìà áëåç "úâ äîçéø" äðæ÷ðé àìà áøåç äãîå÷øèéä. òìéäí ìäëåú àú ùåèîéäí áðéðå àì äçåîù áàîöòåú äôåìéèé÷ä äôðéîéú.
áùèçé éù"ò ÷ééîéí äéåí (ëåìì ñåáá éøåùìéí), ë- 250 àìó áòìé æëåú áçéøä. àí ðåñéó òìéäí òåã ëîñôø äæä áòìé æëåú áçéøä áúåê ä÷å äéøå÷ äàåäãéí àú îôòì ääúéùáåú äöéåðé áéù"ò äøé ëé ð÷áì ìîöòø éçãéå ë- 500 àìó æëàé äöáòä ìëðñú éùøàì.
öáø ôåìéèé àãéø æä éëì ìäèåú àú äëó áëì ëéååï ôåìéèé å/àå îãéðé áå éçôõ. äîãåáø äåà áëç àì÷èåøìé äîñúëí á- 15 òã 20 îåùáéí áëðñú éùøàì. òì âåó æä ìà ø÷ ìäéåú öåã÷ àìà âí çëí. òìéå ìäúàøâï åìäùôéò òì îäìëé äùìèåï îáôðéí ëâåó àçã. ëéåí ðéîöàéí àðùéí øáéí øàåééí ìàçåæ àú øñï äùìèåï åìäðäéâ àú àåîú çåááé öéåï, òìéðå ìäéáðåú òì ëê ìàçø ùéúîå éîé ùìèåðå ùì øàù äîîùìä äðåëçé áðéîéï ðúðéäå.
àéï ëì öåøê ëé äììå éúôùå àú äùìèåï. àôùø ëé ìà øöåé ùäùìèåï éäéä áéãí. îàéãê-âéñà, âåù àì÷èåøìé îòéï æä éäååä âåù çåñí ìëì äçìèä àðèé éäåãéú öéåðéú åãîå÷øèéú åáëê ãé ìðå. äí éäåå çì÷ îä÷åàìéöéä åúå ìà. òì äîúéùáéí ììîåã åìäùëéì îëì îìîãéäí îäùîàì ãäééðå, ùéìèåï ìîòùä, ììà ùîõ àçøéåú. æä äîùôéò òì äúðäìåú äùìèåï áìà ùðåùà áàçøéåú öéáåøéú àå ùéìåçéú éùéøä, ëåçå øá îåðéí øáéí îàìå äðîöàéí áîîùìä åîåñãåúéä àê çùåôéí ìáé÷åøú éåí éåîéú åáëê éãéäí ëáåìåú åéëåìúí ìîùåì îåâáìú.
àí âí çì÷éí ðàåøéí áöéåðåú äãúéú åäçøãéú çåááú öéåï, éùåáå ìòùúåðåúéäí, éçãìå îäú÷åèèåéåúéäí åîîøéáåúéäí äàååéìéåú åéçáøå ìâåù çåááé öéåï, äøé ùáëê úîä åðùìîä áòééú äéäåãéí äàåèðèéí áàøõ éùøàì. "îùðàé äçéðí áðéðå" éåáìå àçø ëáåã ìñôñìéí äàçåøéí ùì äòùéä äéùøàìéú åàðùéí èåáéí àùø èåáú òîí åàøöí ìðâã òéðéäí éîùìå ìáñåó áòí.
éù ìùéí ÷õ ìùìèåï äîéòåè òì äøåá -
÷ééîú áî÷åîåúéðå àðåîìéä îåæøä. îéòåè "î÷ò÷òé öéåï" áòí îúðäì ëøåá åùåìè òì äøåá î"çåááé öéåï". äøåá áòí îúðäì ëîéòåè åìëï ðéùìè òì éãé äîéòåè. äøåá äîúðäì ëîéòåè îúáëééï úãéø òì îø âåøìå òì ëê ùðéãåï ìîùéñä, áî÷åí ìäëéø áëåçå åìáèàå áîñâøú ääìéê äãîå÷øèé. åáàí àéðå îúðäì ëøåá åìå÷ç áéãéå àú îåñøåú äùéìèåï ëôé äøàåé ìå, äøé àôùø ëé àéðå øàåé ìùìèåï.
îåòöú éù"ò çééáú ìäôåê ìîôìâä ôåìéèéú àùø úàñåó úçú ãâìä àðùéí èåáéí åàìä áäçìè ìà çñøéí, úçáåø ìâåù äöéåðé-ãúé-çøãé åìëì øñéñé ääúàøâðåéåú äôåìéèéåú äçãùåú äöåîçåú ìàçøåðä, åæàú ëåìì âí ÷åàìéöééú îôìâåú çåááé öéåï ÷ééîåú äîåëðåú ìëê åîñëéîåú éçãéå òì ðåùàé äìéáä äéäåãéí åäöéåðéí, àùø úøéõ ðöéâéä îúåê çåááé öéåï ìëðñú åúùôéò ãøê ääìéê äãîå÷øèé äú÷éï åáäúàí ìëì çå÷, áëéååï äøöåé ìðå ëåìðå. àðå îáéðéí àú ääéñåñéí åàú äñéáåú ìëê. àê òìéäí ìäôðéí ëé äñéëåé äøá àåìé äáìáãé ùáéãí / éãðå ì÷ééí àú úðåòú ääúéùáåú äöéåðú ùì äîàä äòùøéí åàçú áàøõ éùøàì åáëê âí ìùîåø òì ÷éåîä åàåôéä äéäåãé äöéåðé åäãîå÷øèé ùì îãéðú éùøàì ðòåöä áäìéëúí áúìí äôåìéèé ãîå÷øèé åàéï áéìúå. ìà ãé ìäéåú öåã÷, éù ìäéåú çëí.
àäøåï øåì - amroll@sympatico.ca